Barwałd Dolny znajduje się między Wadowicami a Kalwarią Zebrzydowską w województwie małopolskim, na pograniczu Pogórza Wielickiego i Beskidu Makowskiego. Drewniany kościół św. Erazma znajduje się zaraz przy drodze krajowej. Wchodzi w skład jednej najstarszych Parafii w Małopolsce (wzmiankowana po raz pierwszy w 1326 roku). Obiekt o konstrukcji zrębowej z drugiej połowy XVIII wieku posiada wieżę starszego kościoła z przełomu XVI/XVII wieku. Kościół znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej Małopolski.

Początki miejsca

Niewiele jednak wiadomo o początkach świątyni na tym terenie. Przypuszczalnie kościół był ściśle związany od połowy XIV wieku do 1477 roku z zamkiem, który w tym czasie stał na górze Żar. Kościół drewniany został ufundowany przez rodzinę Komorowskich w XVI wieku i funkcjonował pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP, jednak został przemianowany na św. Erazma. Związane to było z odbywającymi się w tym czasie w Kalwarii Zebrzydowskiej odpustami na jego cześć. Św. Erazm był biskupem Formii, żyjącym we Włoszech na przełomie III i IV wieku we Włoszech.

Został zaliczony do grona Czternastu Świętych Wspomożycieli, których wstawiennictwo u Boga uznano za wyjątkowo skuteczne, szczególnie w przypadku różnych chorób. Jest patronem ludzi cierpiących na ogromne bóle fizyczne i porodowe, marynarzy, żeglarzy oraz tokarzy. Do niego modlono się w przypadku zarazy, a jego święto obchodzone jest 2 czerwca.

Kształt świątyni

Z tamtego kościoła pozostała wieża na konstrukcji słupowo-ramowej a na jej szczycie umieszczono hełm baniasty z latarnią i cebulką. Położenie wieży jest rzadko spotykane, gdyż znajduje się po wschodniej stronie prezbiterium. Obecnie istniejący obiekt został ufundowany w 1782 roku przez starostę i ówczesnego właściciela okolicznych dóbr Jana Bibersteina Starowieyskiego. Na nawie bocznej w polichromii widnieje herb rodowy. Ściany kościoła są pokryte pionowo listwowaniem. Dach Świątyni jest dwuspadowy i pokryty gontem, trójpołaciowy nad prezbiterium i kruchtami. W przyziemiu wieży umieszczona została zakrystia.

Wnętrze kościoła w Barwałdzie Dolnym

W środku kościoła ściany zdobi polichromia z końca XVIII wieku, z motywami figuralnymi, roślinnymi i geometrycznymi. Na stropie świątyni mieści się obraz Zwiastowania Najświętszej Marii Panny a w nawie obraz Przemienienia Pańskiego na Górze Tabor. Mieszczą się tutaj trzy ołtarze. Na głównym znajduje się obraz Św. Erazma z XVIII wieku, w lewym ołtarzu XVI-wieczny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem zwany również Matką Boską
Barwałdzką, a w prawym obraz Św. Trójcy z 1784 roku oraz Serca Jezusowego z 1887 roku.

Do innych cennych zabytków zaliczyć także trzeba: późnogotycki krzyż z pierwszej połowy XVI wieku, XIX-wieczny obraz św. Mikołaja, kropielnicę z 1842 roku, kamienną chrzcielnicę oraz rokokowe organy z 1794 roku, które stworzył Jakub Stankiewicz z Zatora, ten sam budowniczy organów z kościoła w Kalwarii Zebrzydowskiej. Od 1863 roku kościół otacza kamienny mur. Jak mówi tradycja, użyto w tym celu kamienie z ruin zamku w Barwałdzie. W czasie remontu w latach 30-tych XX wieku pokryto go dachówką i wtedy też dobudowana została część zachodnia, czyli kruchtę. Z kolei w latach 90-tych kościół pokryto drewnianym gontem.

Źródło:

[1] Szlak architektury drewnianej, wyd. Bezdroża, Kraków 2005, ​ISBN 83-89283-52-2
[2] http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/12777,barwald-dolny-drewniany-kosciol-sw–erazma.html

GPS:
49°51’57 N, 19°34’47 E

Tomek

Uwielbiam odkrywać miejsca, w których nie byłem. Chodzę po górach i podróżuję. Interesuje mnie historia, sport oraz etnografia. Zajmuję się także genealogią rodzinną.