Jezioro Goczałkowickie jest sztucznym zalewem, którego budowa trwała pięć lat (1950-1955) i uczestniczyło w niej 1200 pracowników. W 1956 roku zostało ono oddane do użytku. Na terenie Goczałkowic Zdrój powstała wtedy wysoka na czternaście metrów zapora utworzona na rzece Wiśle, czego efektem jest opisywany akwen. Jezioro jest często nazywane „śląskim morzem” ze względu na swoją wielkość 3200 ha. Pojemność wynosi 168 mln m³. Rozciąga się na powierzchni 32 km², a lustro wody sięga 257 m n.p.m. Maksymalna głębokość wynosi 12-14 metrów, a średnia głębokość wynosi 5,5 metra, jednak w wielu miejscach poziom wody nie przekracza 2 metrów. Tutaj także w sposób naturalny wpływa rzeka Bajerka.
Zalana wieś Zarzecze
Teren, który zajmuje mieści się na w większości zalanej wsi Zarzecze (aktualnie niezalane pozostało tylko małe sołectwo Chybia), z której ludzi przesiedlono, a teren rzekomo zrównano z ziemią. Prawda wyszła na jaw na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, podczas suszy, kiedy to wody jeziora opadły i oczom ludzkim ukazał się m.in cmentarz…
Obecnie można jeszcze zobaczyć dawną drogę i polski schron bojowy z czasów II wojny światowej należący do Grupy Operacyjnej „Bielsko” z Armii „Kraków”. Drugi schron znajduje się pod wodą.
Walory obszaru jeziora goczałkowickiego
Okolica jeziora i sam zalew, to wspaniałe miejsce na spacery, jazdę na rowerze i rolkach czy łowienie ryb (występuje tu głównie leszcz oaz także sandacz, węgorz, okoń, szczupak i płoć). Korona zapory to miejsce rekreacyjne udostępnione dla odwiedzających, łączące Goczałkowice Zdrój z Zabrzegiem. Połowa jeziora jest udostępniana dla maksymalnie 30 żaglówek. Port znajduje się w Wiśle Wielkiej. Trzeba jednak wiedzieć, że istnieje całkowity zakaz kąpieli oraz biwakowania nad samą wodą. Jezioro oraz rzeka Wisła są naturalną granicą pomiędzy Śląskiem Cieszyńskim i Górnym Śląskiem.
Jezioro goczałkowickie miejscem wielu gatunków ptaków
Zapora posiada długość 2980 metrów i zaopatruje w wodę wiele miejscowości oraz stanowi ochronę przeciwpowodziową dla miejscowości położonych na południe (Dolina Małej Wisły). Obszar ten także jest miejscem lęgowym dla wielu gatunków ptaków. Badania wykazały, że na tym obszarze gniazduje i przebywa okresowo 258 gatunków, w tym zagrożone wyginięciem szablodziób, mewa czarnogłowa i romańska, rybitwa białowąsa, białoskrzydła i czarna, sieweczka obrożna, czapla purpurowa i podgorzałka.
Monika Pawlak
Źródło:
[1] Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S.A.
Od zawsze moją pasją była historia i jej tajemnice. Uwielbiam górskie wędrówki oraz zwiedzanie miejsc mało znanych, ale wartych uwagi.
