Jadąc trasą szybkiego ruchu w kierunku Czech, między Bielskiem-Białą a Cieszynem rozpościera się panorama Beskidu Śląskiego. W pewnym momencie jest także widoczny zamek Grodeckich, który w latach 1542-1580 zastąpił drewniany gród kasztelański. W późniejszych wiekach zamek był wielokrotnie przebudowywany. Wzniesienie, na którym stoi było otoczone murem obronnym, powstałym pod koniec XIV wieku. Do dzisiejszych czasów pozostały ruiny gotyckiego kościoła pw. św. Bartłomieja oraz zarys fosy, którą wciąż płynie potok.

Grodeccy na zamku w Grodźcu

Pierwszym właścicielem zamku był kasztelan cieszyński Maciej Grodecki herbu Radwan. Z ciekawostek można dodać, że jego czwarty syn, Wacław Grodecki opracował mapę Polski, która została wydana w Bazylei około 1562 roku. Była przez pewien okres najdokładniejszą mapą Polski, gdyż w trakcie pożaru Krakowa uległ spaleniu cały nakład map Bernarda Wapowskiego. Wnuk Macieja, syn Henryka – Melchior Grodziecki był duchownym i poszedł w ślad wujów: Wacława i Jana. Umarł śmiercią męczeńską w Koszycach w 1619 roku. Jego kult trwał od tego czasu na Węgrzech i Słowacji, a w późniejszych latach także na Morawach i Śląsku.

Dwór koło zamku

Przed zamkiem stoi Dwór Zarządcy, który wybudowany został prawdopodobnie w 1812 roku. W tym okresie na miejscu rządził baron Kalisch z żoną baronówną Marklowską. Na parterze dworskich komnat widnieje napis: „Maister Jendrzei Lorek Anno 1812”, który znajduje się na jednej z belek na suficie (stąd przypuszczenia o dacie powstania). Stopniowo dobudowywano spichlerze, stajnie i inne budynki gospodarcze. Od 3 września 1939 do końca okupacji niemieckiej majątek dostał się pod przymusowy zarząd „Ostsdeutsche Landeswirtschaftung Gesselschaft m. b. H.” – oddział w Katowicach, tzw. „Ostland”. Zarządcą został niejaki Alkner, który spalił księgi archiwalne i w ten sposób zniszczył opis kilkusetletniej historii Grodźca, a także akta majątkowe od XVIII wieku. Obecnie budynek służy Instytutowi Zootechniki Państwowej i Instytutowi Badawczego Zakładu Doświadczalnego.

Z archeologią w tle

Ponadto czasie budowy kolei na terenie trasie Bielsko-Cieszyn, odkryto artefakty z epoki
brązu (około 210 sztuk),  które następnie znalazły swoje miejsce w zamku, ale podczas II wojny światowej, stacjonujące to wojska niemieckie rozgrabiły zbiory.  Trafiły one do muzeum w Bytomiu w 1942 roku, a po wojnie uległy rozproszeniu…

Szkoła z XVII wieku

W Grodźcu Śląskim zachowała się także szkoła z 1688 roku, która została zbudowana z kamienia, pokryta była strzechą i następnie dachówką. Prowadzi do niej trzystuletni kamienny most nad rzeką Tchórzówką. Powstał w wyniku działań ówczesnego właściciela Grodźca, barona Karola Jerzego Sobka i jego synów. W 1912 roku zbudowano nową szkołę, a starą zamieniono na Bibliotekę, siedzibę Gminy, Pocztę i mieszkanie dla kierownika nowej szkoły.

Kościół i jego artefakty

Nieco dalej na tej samej drodze stoi nowy kościół z początku XX wieku w stylu neogotyckim. Świątynia ta zastąpiła zrujnowany kościół św. Bartłomieja z II połowy XVI wieku i za patrona obrała tego samego świętego. W przedsionku kościoła, po lewej stronie znajduje się epitafium nagrobne Henryka Grodeckiego, które zostało przeniesione ze starego kościoła wraz z amboną tabernakulum oraz obrazem patrona.

Monika Pawlak

Monika Pawlak

Od zawsze moją pasją była historia i jej tajemnice. Uwielbiam górskie wędrówki oraz zwiedzanie miejsc mało znanych, ale wartych uwagi.