Kościół Wszystkich Świętych w Twardoszynie

Drewniany rzymskokatolicki Kościół Wszystkich Świętych (słow. Kostol Všetkých Svätých) z drugiej połowy XV wieku znajduje się w Twardoszynie (słow. Tvrdošín, węg. Turdossin, dawniej Turdos, niem. Turdoschin) na Słowacji, na Orawie, przy głównej trasie prowadzącej do granicy polskiej w Chyżne – Trzciana (słow. Trstená, węg. Trsztena, Árvanádasd, niem. B[r]ingenstadt). Jest jednym z najstarszych i najcenniejszych zabytków drewnianej architektury sakralnej oraz jednocześnie jedynym tego typu na Słowacji. Został uhonorowany brązowym medalem Europa Nostra w 1995 roku i wpisany w 2008 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Kościół Wszystkich Świętych

Parafia w Twardoszynie istniała z pewnością w 1395, a drewniana świątynia powstałą w drugiej połowie XV wieku. W latach 1650-1654 został przebudowany przez protestantów, którzy go przejęli. Wtedy to powstało nowe wejście od strony południowej z portalem renesansowym. Podobnie zrobiono z wejściem do zakrystii. Kościół został gruntownie
odnowiony w latach 1986-1992. Odprawiana jest tutaj tylko jedna msza w roku, we Wszystkich Świętych 1 listopada. Wtedy odprawiany jest tutaj także odpust.

Legenda głosi, że 24 czerwca w święto świętego Jana w tym miejscu spadł śnieg. Ludzie uznali to za znak z nieba. Miejsce porastał las i z jego wybudowano drewniany kościół.

Kształt świątyni

Obecnie kościół jest renesansową przeróbką świątyni pochodzącej z połowy XVII wieku. Świątynia o konstrukcji zrębowej zbudowana w stylu gotyckim z drewna czerwonego świerka i orientowana. Nawa jest większa od prezbiterium, które z zakrystią jest zamknięte prostokątnie. Dach kościoła jest dwukalenicowy, stromy i pokryty gontem z ośmioboczną wieżyczką zakończoną daszkiem stożkowym. Wokół obiektu znajdują się soboty, wsparte na
murowanych słupach.

travelseries twardoszyn kosciol04
Kościół Wszystkich Świętych

Ciekawostkę stanowi fakt, że pierwotny kościół został wybudowany bez użycia nawet jednego metalowego gwoździa, jednak po remoncie, który został przeprowadzony w latach 1986-1993 już tak nie jest.

Okazałe wnętrze kościoła

W środku kościoła w nawie jest strop kasetonowy z 49 rozetami, ornamentowanymi różami, z których każda jest inna oraz polichromią w postaci kwiatów polnych i ogrodowych z lat 1653-1654. Nad zwycięskim łukiem znajduje się napis w języku łacińskim, który podaje dokładną datę malowania. Za autora uważa się malarza Martina Haynosa z Niżnej, jednak nie jest to potwierdzone. Z prawej strony widać obraz świętego Jerzego w zbroi na koniu, który zabija kopią smoka, co symbolizuje walkę dobra ze złem.

travelseries lopuszna kosciol21
Widok główny

Prezbiterium

W prezbiterium znajduje się sklepienie kolebkowe a na nim malowidło nieba z gwiazdami i postaciami ewangelistów, bez księżyca i słońca co ma symbolizować ukrzyżowanie Chrystusa. Boczne ściany zdobi polichromia figuralna. Po lewej stronie: Odkupiciel Świata, dwunastu apostołów w sześciu parach: Św. Piotr i św. Andrzej, św. Jan i św. Jakub, św. Bartłomiej i św. Filip, św. Tomasz i św. Jakub. Po prawej stronie: św. Szymon i św. Juda, św. Mateusz i św. Maciej i na końcu obraz św. Pawła. Te renesansowe malowidła pochodzą z drugiej połowy XVII wieku.

travelseries twardoszyn kosciol09
Piękne zdobienia

Wyposażenie

Na wyposażenie kościoła składa się pochodzący z przełomu XVII i XVIII wieku późnobarokowy ołtarz główny z obrazem Wszystkich Świętych (olej na płótnie), przywieziony z nowego kościoła w Twardoszynie. Postać z przodu w białym to Ignacy z Loyoli, który był założycielem zakonu Jezuitów.

travelseries twardoszyn kosciol05
Ołtarz główny

Na powierzchni obrazu jest wiele geometrycznych postaci w czterech horyzontalnych pasach nad sobą. W górnym łuku jest namalowana biała wstęga z napisem w języku słowackim „Ta chwała należy się wszystkim świętym″. Drewniane części ołtarza i rzeźby obok obrazu są bez polichromii i wykonane w lipowym drewnie.

Do 1919 roku był nim mniejszy XV-wieczny obraz „Opłakiwanie Chrystusa″, który został przewieziony do muzeum w Budapeszcie. Ambonę z 1654 roku zdobią figury Czterech Ewangelistów, jak również ze zwierzęcymi atrybutami, oddzielonymi od siebie kolumnami korynckimi: Mateusza, Łukasza i Jana (rzeźba św. Mara się nie zachowała). Pod każdą rzeźbą znajduje się dodatkowo główka aniołka ze skrzydełkami.

Figury Świętych

Poza nimi w kościele można podziwiać prawie naturalnej wielkości figury świętych: Małgorzaty, Justyny, Barbary, Macieja, Jana i Mateusza oraz obraz świętego Juraja na koniu w walce ze smokiem z około 1653 roku, a także w 1654 roku malowane stalle, czyli ławę dla znakomitych gości.

travelseries twardoszyn kosciol27
Figury

Otoczenie zabytkowej świątyni

Wokół kościoła znajduje się dzwonnica oraz cmentarz, który wraz z kościołem otacza mur z barokową bramą z ośmiobocznym dachem gontowy z wieżyczką ze stożkowym daszkiem. Na cmentarzu mieszczą się dwie okrągłe kamienne budowle z XVII wieku, a także kamienny renesansowym nagrobek Gaspara Koda z 1555 roku.

Co jeszcze można zobaczyć w Twardoszynie?

Będąc w Twardoszynie, warto także zwiedzić znajdujący się w dzielnicy Medvedzie klasycystyczny dworek ziemiański, gdzie obecnie mieści się muzeum oraz galeria malarstwa Marii Medveckiej (1914-1987). Artystka zajmowała się głównie uwiecznianiem życia mieszkańców Orawy oraz miejscowych krajobrazów. Na ekspozycję składa się przeszło 260 dzieł malarki.

Możliwość zwiedzania kościoła:
Lipiec-Sierpień od godziny 10:00 do 16:00
z wyjątkiem poniedziałków

Podczas naszej wizyty puszczono z głośnika w języku polskim opis kościoła (przewodnik).

Źródło:

[1] https://podhalanka.pl/pl/n/125

Kościół pw Wszystkich Świętych, Cintorínska, Twardoszyn, Powiat Twardoszyn, Kraj żyliński, Środkowa Słowacja, 027 44, Słowacja

Podziel się swoją opinią lub może chcesz coś dodać do dyskusji?

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.