Święcany są malowniczą wioską położona między Bieczem a Skołoszynem w województwie podkarpackim. Jej centrum ulokowało się niedaleko miejscowego stawu i w centralnym miejscu można zwiedzać drewniany kościół św. Anny z 1520 roku. Rzymskokatolicka świątynia mieści się na szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego i
zajmuje 280 m². Do najcenniejszych zabytków kościoła należy późnogotycka Grupa Pasyjna na belce tęczowej z 1540 roku.

Pierwsze informacje o świątyni

Jak podaje Jan Długosz, w Święcanach w latach sześćdziesiątych XV wieku istniał już kościół, jaki prawdopodobnie strawił pożar. Obecna świątynia pochodzi z 1520 roku, gdyż taka data została znaleziona z na jednym z ołtarzy w XVIII wieku. Obiekt poświęcono w 1521 roku, następnie w połowie tego wieku polichromia pokryła strop i ściany. Wiek XVII
wzbogacił kościół w nowe wyposażenie, został otoczony sobotami i powstała wieża-dzwonnica, dostawiona w późniejszym okresie do korpusu nawy. W 1863 roku powstała kaplica św. Jana Nepomucena, dobudowana od północnej ściany nawy. Z kolei boczne aneksy wieży dodane zostały w latach 70-tyc XIX wieku.

Artysta malarz Jan Tabiński stworzył w 1871 roku nową polichromię, zamalowując poprzednią. Pokrycia gontowe zastąpiono blachą w 1900 roku. W czasie prac konserwatorskich (1992-1994) odkryte zostały i odsłonięte XVI-wieczne polichromie na stropie oraz przetransportowano dekoracje Jana Tabińskiego. Z kolei konserwacja ołtarza w 2005 roku odsłoniła pierwotną polichromię.

Budowa kościoła

Kościół oszalowany na zewnątrz, wybudowano w konstrukcji zrębowej, a wieża jest w konstrukcji słupowo-ramowej. Składa się z trójbocznego zamkniętego prezbiterium oraz szerszej nawy. Zakrystia przylega do prezbiterium od strony północnej. Do nawy przylega czworoboczna kaplica od północy, od zachodu wieża o pochyłych ścianach, z
niską izbicą, jaką pokrywa dach namiotowy, przechodzący w ostrosłupowy hełm. Od południa nawy przylega przedsionek. Prezbiterium i nawa pokryte są wysokim dachem dwuspadowym, pokrytym blachą, o wspólnej kalenicy z małą wieżą na sygnaturkę z latarnią.

Wnętrze świątyni

Wnętrze świątyni nakryto płaskim stropem w nawie z zaskrzypienia, które wsparto słupami. Strop zdobiony jest renesansową polichromią figuralno-ornamentalną z II połowy XVI wieku. Strop prezbiterium zdobi dekoracja kasetonowa wykonana przez Jana Tabińskiego. Nawa od prezbiterium oddzielona jest belkami stropową i tęczową. Na belkach tęczowych znajduje się późnogotycka Grupa Pasyjna z XVI wieku, której twórcą była osoba określona Mistrzem Pasji Przydonickiej. Ufundował ją rajca z Biecza, Feliks Milner. Do zakrystii prowadzi od prezbiterium późnogotycki portal zamknięty łukiem w ośli grzbiet.

Wyposażenie w kościele

Wnętrze kościoła wyposażone jest elementami z różnych okresów. Późnobarokowy ołtarz główny jest z przełomu XVII/XVIII wieku. Obok tęczy mieszczą się dwa barokowe ołtarze boczne. Lewy ołtarz Matki Boskiej z 1710 roku zawiera w polu środkowym obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1763 roku. Prawy ołtarz św. Antoniego z 1690 roku zawiera jego obraz. Kaplica św. Jana Nepomucena mieści obraz tego świętego z 1770 roku. Na uwagę zasługują także: figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem z końca XIV wieku oraz polichromowana gotycka rzeźba św. Wojciecha z lat 1430-1440.

Ambona z okresu baroku datowana jest na rok 1740. Nad głównym wejściem jest chór malowany w arkadki i mieści organy z 1963 roku, autorstwa Włodzimierza Truszczyńskiego. Pierwotne organy z tego kościoła przeniesiono w 1965 roku do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, a konkretnie do stojącego tam kościoła z Bączala Dolnego.

Otoczenie obiektu

Na zewnątrz świątyni stoi arkadowa dzwonnica typu parawanowego z 1910 roku z cegły, gdzie przeniesione zostały trzy dzwony z wieży kościoła. Podczas I i II wojny światowej rekwirowano dzwony z wielu podobnych obiektów. Obecne zakupiono: jeden w 1945 w Świątkowej i trzy w 1974 roku. Obiekt ogradza stary mur z kamienia rzecznego wraz z drewnianym płotem i murowanymi kapliczkami.

[1] http://www.swiecany.parafia.info.pl/
[2] http://www.kosciolydrewniane.pl/

Tomek

Uwielbiam odkrywać miejsca, w których nie byłem. Chodzę po górach i podróżuję. Interesuje mnie historia, sport oraz etnografia. Zajmuję się także genealogią rodzinną.