Poręba Wielka znajduje się obok Oświęcimia. To właśnie tutaj ulokowała się rzymskokatolicka parafia i drewniany kościół świętego Bartłomieja, który należy do najstarszych tego typu obiektów na Pogórzu Śląskim. Powstał w miejscu poprzedniego kościoła, który wykonany był z drzewa dębowego i uległ zniszczeniu w 1496 roku, jednak nie wiadomo czy z powodu pożaru, czy wichury. Ta późnobarokowa świątynia odmiany śląskiej powstała na początku XVI wieku. Niektóre źródła podają datę jego budowy na lata 1502-1506, kiedy to właścicielem wsi był hrabia Zygmunt Porębski (od 1507 roku sekretarz króla Zygmunta Starego). To właśnie on był kolatorem i fundatorem budowy.
Dzwon Zygmunta Starego
Król Zygmunt Stary ufundował dzwon do kościoła, który wykonano w pracowni ludwisarskiej Piotra Wischera w Krakowie (na dzwonie wybito datę jego odlania i nazwa parafii, dla której został odlany). W czasie II wojny światowej w 1943 skradli go Niemcy. Odnaleziono go dzięki Deutsches Glockenarchiv i znajduje się on w parafii świętego Antoniego w Oberkotzau w diecezji Bamberg. Strona niemiecka nie jest zainteresowana zwrotem dzwonu.
Kościół i jego renowacje
Świątynia została konsekrowana w 1509 roku. Wieża kościoła o konstrukcji słupowej pochodzi sprzed 1644 roku. Składa się z nawy oraz węższej i trójbocznie zamkniętego prezbiterium z dobudowaną zakrystią, pokrytych blachą. Po 1644 roku dostawiono słupową dzwonnicę. W XVIII wieku częściowo uległ zmianie jej wygląd, kiedy to w latach 1763-1791 przebudowano wieżę, zakrystię, wnętrza i wyposażenie. W 1783 roku drewniana dzwonnica została przewrócona przez wichurę i postanowiono dokonać renowacji całego obiektu.
Wnętrze i wyposażenie
W środku kościoła znajdują się rokokowe ołtarze główne i boczne, ambona oraz organy, klasycystyczna chrzcielnica, a także płyta nagrobna sekretarza królewskiego Zygmunta Porębskiego z 1641 roku. Obiekt jest właśnie nekropolią Porębskich, Bobrowskich, Tyszkiewiczów. Warte uwagi są także późnogotyckie portale z nadprożami wyciętymi w tzw. ośle grzbiety oraz zdobiąca ściany i stropy polichromia małopolska. Z poprzedniego wyposażenia pozostał obraz ze starego głównego ołtarza przedstawiający koronację Najświętszej Maryi Panny i drugi obraz przedstawiający św. Piotra
Kościół z trzech stron otaczają soboty, które wsparto na słupach i pokryto jednospadowym daszkiem. W pniu uschniętego dębu stworzono oryginalną kapliczkę. Zabytek znajduje się na szlaku architektury drewnianej.
Źródła:
[1] http://poreba.duszpasterstwa.bielsko.pl/
Kościół pw. Świętego Bartłomieja w Porębie Wielkiej, 1, Plac Księdza Hanusiaka, Nad Drogą, Poręba Wielka, gmina Oświęcim, powiat oświęcimski, województwo małopolskie, 32-600, Polska
Uwielbiam odkrywać miejsca, w których nie byłem. Chodzę po górach i podróżuję. Interesuje mnie historia, sport oraz etnografia. Zajmuję się także genealogią rodzinną.
