Niedaleko Oświęcimia w Polance Wielkiej znajduje się Kościół św. Mikołaja. Obecnie nieużywany obiekt stoi na Szlaku Architektury Drewnianej województwa małopolskiego. Jest jednym z największych kościołów drewnianych z tego okresu w Małopolsce.

Istnienie świątyni w Polance potwierdzają zapiski z 1325 (spis świętopietrza z lat 1325-1327). Prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV wieku erygowano tutejszą parafię.

Obecny kościół drewniany

Powstał w pierwszej połowie XVI wieku prawdopodobnie w tym samym miejscu co poprzedni. Barokowy wygląd zawdzięcza przebudowie przeprowadzonej w 1658 roku. Do kościoła dostawiono wieżę w 1630 roku, a w 1633 roku dobudowano dzwonnicę. W czasach reformacji aż do 1598 roku użytkowany był przez arian. Następnie rekoncyliowany przez biskupa krakowskiego Piotra Myszkowskiego i ponownie konsekrowany. Był kościołem parafialnym parafii św. Mikołaja do 1991 roku. Następnie funkcję tę przejęła nowa świątynia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Świątynia była kilkakrotnie odnawiana.

Beskidzkie Muzeum Sakralnej Architektury Drewnianej Diecezji Bielsko-Żywieckiej

Kościół w Polance Wielkiej obok innych tego typu obiektów (m.in. Nidek, Gilowice) jest odnawiany, co ma związek ze stworzeniem przez Diecezję bielsko-żywiecką unikalnego muzeum rozproszonej sakralnej architektury drewnianej. Projekt realizowany jest we współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwem Rozwoju. Ciemnobrunatne szalowanie ścian kościołów zostało oczyszczone oraz na nowo położono gonty modrzewiowe, przez co obiekty, wyglądają na jaśniejsze.

W przypadku kościoła w Polance Wielkiej konserwowano także polichromię oraz prospekty organowe. Prace zostały dofinansowane ze środków unijnych w ramach projektu „Beskidzkie Muzeum Sakralnej Architektury Drewnianej Diecezji Bielsko-Żywieckiej”, których suma wynosi 16,8 miliona złotych.

Budowa świątyni

Kościół jest orientowany o konstrukcji zrębowej, posiada oszalowane pionowo ściany z listowaniem, które usztywniono lisicami. Wielopołaciowy eternitowy dach siodłowy podkreślony profilowanym gzymsem o jednej kalenicy pokrywa prostokątną nawę i trójbocznie zamknięte prezbiterium, obok którego mieści się wielobocznie zamknięta piętrowa zakrystia (a do niej kruchta). Otwór tęczowy w kształcie trójlistnego, ściętego łuku, wsparty został na filarkach ustawionych na profilowanej belce zawieszonej na kroksztynach.

Z zachodu do nawy przylega dwukondygnacyjna wieża konstrukcji słupowo-ramowej o szalowanych pionowo i poziomo ścianach. Zwieńczona jest kopulastym hełmem, który jest zwieńczony blaszanym obeliskiem z krzyżem. Nad kościołem jest sześcioboczna wieżyczka z sygnaturką z pozorną latarnią. Pod kościołem znajduje się krypta grzebalna.

Wnętrze kościoła

Wewnątrz świątyni znajdują się XVIII-wieczne rokokowe ołtarze, marmurowa chrzcielnica, ambona oraz barokowe ławy kolatorskie sprzed 1748 roku. Chór kościoła wzbogacają organy z 1735 roku autorstwa Wawrzyńca Harbutowskiego. Ołtarz główny zawiera obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem w promienistej glorii z przełomu XVI i XVII wieku. Obok mieści się barokowy wizerunek św. Mikołaja, który podaje trzem chłopcom siedzącym w cebrzyku złotą bryłę. Drugi ołtarz rokokowy znajduje się w ołtarzu Matki Bożej Częstochowskiej. W kościele znajduje się chór muzyczny z prospektem organowym, jaki wsparto na dwóch kolumnach jońskich z przedpiersiem rozczłonkowanym balasami.

Tomek

Uwielbiam odkrywać miejsca, w których nie byłem. Chodzę po górach i podróżuję. Interesuje mnie historia, sport oraz etnografia. Zajmuję się także genealogią rodzinną.