Na Szlaku Architektury Drewnianej województwa małopolskiego niedaleko Oświęcimia znajduje się rzymskokatolicki Kościół Matki Bożej Szkaplerznej w Głębowicach. Powstał prawdopodobnie w 1518 roku na planie krzyża łacińskiego.

/Opcja: Studenckie Koło Przewodników Górskich z Krakowa podaje datę budowy w roku 1378, oraz że przy kościele plebanem od 1392 roku był ksiądz Jan./

W kolejnych latach wielokrotnie przebudowywany zmienił swój pierwotny kształt. W latach 1560-1659 podczas reformacji był zborem kalwińskimn(W latach 1602-1612 działał tutaj wybitni pisarz kalwiński, Bartłomiej Bythner). To jeden z najstarszych tego typu obiektów na tych ziemiach.

Początki parafii

Jak podają źródła (zapis zapłacenia przez plebana Andrzeja dziesięciny papieskiej — spis świętopietrza z 19 lutego 1326) już w 1326 roku w Głębowicach istniała murowana kaplica dworska w stylu gotyckim, której plebanem (proboszczem) był niejaki Andrzej. Pełni ona obecnie funkcję zakrystii.

Kościół jest budowlą drewnianą i częściowo murowaną. Na przestrzeni lat zmieniała się głębowicka świątynia. I tak w:

• 1782 roku istniejąca wieża została obudowana nową konstrukcją
• 1860 roku do prezbiterium dobudowano murowaną kaplicę fundacji Duninów (konkretnie wdowy po Tytusie Duninie, ówczesnym właścicielu Głębowic), których katakumby umieszczone są pod nią
• 1924 roku dobudowana została kruchta południowa
• 1931 zmieniono drewniane prezbiterium na murowane z kaplicami oraz dobudowano drugą kaplicę

Prezbiterium kościoła po zewnętrznej stronie zakrywają dwie kaplice boczne: św. Tytusa oraz Najświętszego Serca Pana Jezusa, które przylegają do zakrystii. Od zachodu do drewnianej nawy konstrukcji zrębowej przylega słupowa drewniana wieża, zwieńczona blaszanym hełmem i iglicą. Pierwotna wieża była na planie kwadratu o pochylonych ścianach. Poza wieżą wszystko pokrywa jednokalenicowy dach. Zewnętrzne ściany obito pionowymi deskami.

Dzwonnica zawiera trzy dzwony, z których na jednym (o dolnej średnicy 62 cm) widnieje data 1506 rok i podobizna, prawdopodobnie, Matki Bożej Częstochowskiej. Konsekrowany po raz drygi przez biskupa sufragana Mikołaja Oborskiego w 1659 roku.

Wnętrze i wyposażenie

Wewnątrz kościoła sklepienie kolebkowe zdobią freski ukazujące Matkę Bożą i św. Jana pod krzyżem, Chrystusa Zmartwychwstałego, wizerunki czterech ewangelistów i doktorów Kościoła przykrywa wnętrze obiektu. Na ścianach są dwa wczesnobarokowe krucyfiksy oraz wmurowane XVII i XVII-wieczne epitafia właścicieli Głębowic, oraz kartusz z herbem Starykoń.

Ołtarz główny

Prezbiterium łączy się z bocznymi kapucami przez murowane arkady. Zakrystia zwieńczona sklepieniem nieckowym mieści się za ołtarzem głównym w stylu późnego renesansu. W nim z kolei znajduje się barokowy XVII-wieczny obraz Matki Bożej wręczającej szkaplerz św. Szymonowi Stockowi oraz drewniane figury św. Barbary i św. Katarzyny.

/Pojawiają się informacje, jakoby świątynia była pod wezwaniem św. Magdaleny albo Najświętszej Marii Panny Różańcowej./

Ołtarze boczne

Ołtarze boczne są barokowe i pochodzą z XVIII i XIX wieku. W jednej z bocznych kaplic umieszczono portret zmarłej w 1638 dziedziczki Zofii z Komorowskich Gierałtowskiej i przedstawia moment objawienia się jej Matki Boskiej, która nakazuje jej renowację głębowickiego kościoła.

Na ścianie nawy widnieje barokowy obraz „Koronacji Matki Bożej przez Trójcę Świętą w niebie” oraz dziewięć scen alegorycznych, a także obraz „Chrystus u słupa”. Na uwagę zasługuje także barokowa chrzcielnica.

Zewnętrzne tablice

Na wschodniej ścianie zakrystii wmurowane zostały epitafia właścicieli wsi, m.in. Skrzyńskich herbu Łąbędź, a także Duninów i Pisarzowskich (elewacje prezbiterium i kaplic). W roku 1854 w filar bramki wejściowej wmurowano najstarszą w Małopolsce, pochodzącą z 1546 roku płytę nagrobną (postać rycerza z mieczem i tarczą) – śląskiego szlachcica Jakuba Saszowskiego z Gierałtowic (vel Gierałtowski z Gierałtowic). Był on oświęcimskim sędzią, z Domu Saszowskich (Szaszowskich).

Kościół Matki Bożej Szkaplerznej w Głębowicach jest miejscem kultu maryjnego, już przed drugą wojną światową pielgrzymujący do świątyni przyjmowali szkaplerz. Wokół obiektu mieścił się przykościelny cmentarz oraz odbywały się tutaj procesje, nabożeństwa, a także było to miejsce dla publicznie pokutujących grzeszników.

Przypisy:

[1] https://visitmalopolska.pl/
[2] http://zspglebowice.iap.pl/

Tomek

Uwielbiam odkrywać miejsca, w których nie byłem. Chodzę po górach i podróżuję. Interesuje mnie historia, sport oraz etnografia. Zajmuję się także genealogią rodzinną.