Białka Tatrzańska to bardzo popularna miejscowość na Podhalu, słynąca ze stoków narciarskich, term i kolejek linowych. Zabudowa wsi to przede wszystkim domy zbudowane w stylu podhalańskim, hotele, pensjonaty, karczmy i sklepy. Główna ulica ciągnie się przez 8 kilometrów na linii Nowy Targ – Bukowina Tatrzańska i to właśnie przy niej napotkamy unikat architektoniczny, czyli zabytkowy drewniany rzymskokatolicki kościół pw. św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza, leżący na Szlaku Architektury Drewnianej. Trzeba przyznać, że obiekt doskonale wtapia się w miejscowy górski krajobraz oraz góralskie chaty.

Wygląd kościoła

Powstał w miejscu spalonego w 1636 roku kościoła oraz dawnego cmentarza przez pracę miejscowych cieśli (Jędrzej Topór i Jan Chlipalski) z inicjatywy księdza Marcina Drużbackiego około 1700 roku (według niektórych źródeł przed 1723). Przy kościele znajduje się grób m.in. Jan Para, mieszkańca Białki Tatrzańskiej, walczącego o zachowanie starego budynku po wybudowaniu nowego obiektu. Świątynia jest orientowana i została konsekrowana w 1765 roku. Budynek pokryty jest gontem. Kościół składa się z wieży z nadwieszaną izbicą w konstrukcji słupowej i hełmem, kwadratowej nawy głównej oraz
trójbocznego prezbiterium zwróconego ku wschodowi, w stronę Jerozolimy, a także drewnianej, przylegającej murowanej zakrystii. Nawa i wyższe od niej wydłużone prezbiterium wzniesione są na zrąb.

Atrakcyjne wnętrze

Wnętrze jest w stylu barokowym i barokowo-klasycystycznym, gdzie mieszczą się trzy ołtarze: główny, rokokowo-klasycystyczny (około 1780 roku), lewy, wczesnobarokowy, uznany przez A. Skorupę za jeden z najcenniejszych zabytków ruchomych na Skalnym Podhalu oraz prawy, barokowy. W kościele mieszczą się także malowane na płótnie, XIX-wieczne stacje Drogi Krzyżowej. Na uwagę zasługuje także feretron z malowaną postacią Matki Boskiej z Dzieciątkiem i sceną Ukrzyżowania Jezusa, której schemat kompozycyjny (kwiatowe tło) przywodzi na myśl obrazki malowane na szkle, a także polichromowane
ołtarze i ambona z 1780 roku oraz inne elementy późnobarokowe i rokokowe (szereg zabytkowych rzeźb, figur i feretronów).

Uwagę zwracają również liczne rzeźby na stropie i ścianach kościoła, w tym rzeźby 4 aniołków, których powstanie przypisuje się Wojciechowi Kułachowi “Wawrzeńcokowi”, znanemu ludowemu artyście z Gliczarowa, żyjącemu w latach 1812-1897. Ściany i parapet chóru zdobią resztki XIX-wiecznych malowideł na płótnie ukazujących m.in. scenę Hołdu Trzech Królów, Ucieczki do Egiptu czy muzykujące anioły.

Otoczenie świątyni

Kościółek otacza murowane ogrodzenie z drewnianym gontem spadowym, na jakie składają się także oryginalne bramy z XVIII i XIX wieku. W najbliższym sąsiedztwie rosną lipy, które są pomnikami przyrody. W dwudziestoleciu międzywojennym miały miejsce prace renowacyjne i konserwatorskie. Wtedy też kościół przestał pełnić funkcję kościoła parafialnego, gdyż do użytku oddano mieszczący się naprzeciwko murowany kościół, który powstał w 1921 roku, gdzie także przeniesiono część wyposażenia. Obecnie w kościele znajduje się także zbiór narzędzi rolniczych i przedmiotów gospodarczych z regionu (Izba
Ciesiołki Podhalańskiej). W 1926 roku kościółek został wpisany na listę obiektów zabytkowych.

Warto dodać, że w okresie wakacyjnym odbywa się tutaj msza łacińska.

GPS:
N 49 23.313 (49.388550)
E 20 06.283 (20.104716)

Źródła:

[1] http://www.bialkatatrzanskanoclegi.pl/
[2] http://www.polskaniezwykla.pl/
[3] http://www.drewniana.malopolska.pl/
[4] http://www.parafia.bialka.net/
[5] http://białka-tatrzańska.pl/

Tomek

Uwielbiam odkrywać miejsca, w których nie byłem. Chodzę po górach i podróżuję. Interesuje mnie historia, sport oraz etnografia. Zajmuję się także genealogią rodzinną.